Βιταμίνη Ε , σελήνιο και η μελέτη SELECT : Ποιο ηταν το θέμα της μελέτης SELECT ? Αυτη η μελέτη αφορούσε τη δυνατότητα πρόληψης του καρκίνου με τη χορηγηση σεληνίου και της βιταμίνης Ε. Η SELECT ήταν μια κλινική μελέτη για να διαπιστωθεί εάν καθε μία χωριστά ή και ο συνδυασμός αυτών των ουσιών θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην πρόληψη του καρκίνου του προστάτη , όταν αυτές λήφθηκαν ως συμπληρώματα διατροφής.
Που έγινε η μελέτη ? Περισσότερα από 400 κέντρα σε Ηνωμένες Πολιτείες, Πουέρτο Ρίκο και Καναδά συμμετείχαν στη μελέτη. Περισσότεροι από 35.000 άντρες ηλικίας 50 ετών και άνω στην αρχή της μελέτης .
Ποιος πήρε ποιο συμπλήρωμα; Οι άνδρες που συμμετείχαν έλαβαν δύο κάψουλες την ημέρα. Έγιναν τυχαία 4 ομάδες για να λάβουν: Σελήνιο και βιταμίνη Ε , Σελήνιο και ένα εικονικό φάρμακο , Βιταμίνη Ε και ένα εικονικό φάρμακο, ή δυο placebos. Στην δοκιμή χρησιμοποιήθηκαν δύο πλασέμπο: το ένα έμοιαζε με κάψουλα σεληνίου. το άλλο έμοιαζε με κάψουλα βιταμίνης Ε. Κάθε εικονικό φάρμακο περιείχε μόνο ανενεργά συστατικά. Ούτε οι συμμετέχοντες ούτε οι ερευνητές γνώριζαν ποιοι έλαβαν το σελήνιο και τη βιταμίνη Ε ή το πλασέμπο.
Από που χρηματοδοτήθηκε ? κυρίως από το NCI και αναπτύχθηκε και πραγματοποιήθηκε από το SWOG, ένα διεθνές δίκτυο ερευνητικών ιδρυμάτων. Η εγγραφή άρχισε το 2001 και έληξε το 2004.
Ποια ήταν τα αρχικά αποτελέσματα της SELECT όπως δημοσιεύθηκαν ? αρχικά είχε προγραμματιστεί να γίνει για τουλάχιστον επτά χρόνια ( με μέγιστο διάστημα 12 ετών ) από τους συμμετέχοντες που έλαβαν συμπληρώματα, καθως επίσης να συνεχιστεί η παρακολούθηση μετά την ολοκλήρωση της λήψης των συμπληρωμάτων από τους άνδρες που συμμετείχαν στη μελέτη .
Ωστόσο, η ανεξάρτητη επιτροπή παρακολούθησης δεδομένων και ασφάλειας (DSMC) για τη δοκιμή συναντήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2008, για να αναθεωρήσει τα δεδομένα μελέτης SELECT και διαπίστωσε ότι το σελήνιο και η βιταμίνη Ε, που ελάμβαναν μόνα τους ή μαζί , δεν εμπόδιζαν τον καρκίνο του προστάτη. Έτσι τον Οκτώβριο του 2008 σταμάτησαν να λαμβάνουν τα συμπληρώματα .
Αν και δεν υπήρχαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στα ποσοστά καρκίνου του προστάτη μεταξύ των τεσσάρων ομάδων στη δοκιμή, υπήρχαν περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του προστάτη στους άνδρες που έλαβαν μόνο βιταμίνη Ε.
Τι εννοούμε στατιστικα σημαντικό ? Αυτο η έκφραση περιγράφει ένα μαθηματικό μέτρο για το πόσο σίγουρος μπορεί κανείς να είναι για το ότι η διαφορά δεν φαίνεται να οφείλεται στην τύχη.
Τί άλλο παρατηρήθηκε στη Select? Στην έκθεση του 2008, υπήρξαν επίσης περισσότερες νέες περιπτώσεις διαβήτη στους άνδρες που έλαβαν μόνο σελήνιο σε σύγκριση με τους άνδρες που έλαβαν εικονικό φάρμακο. Το εύρημα αυτό δεν ήταν επίσης στατιστικά σημαντικό.
Ποτε και που δημοσιεύθηκε η μελέτη ?
Τα αρχικά αποτελέσματα της SELECT δημοσιεύθηκαν ηλεκτρονικά στο JAMA-Express στις 9 Δεκεμβρίου 2008 .
Και με τους άλλους καρκίνους και τα καρδιαγγειακά ? Δεν υπήρχε διαφορά στη συχνότητα εμφάνισης καρκίνων του πνεύμονα ή του παχέος εντέρου, όλων των καρκίνων σε συνδυασμό, όλων των θανάτων σε συνδυασμό ή της συνολικής συχνότητας εμφάνισης καρδιαγγειακών επεισοδίων μεταξύ των ομάδων της μελέτης.
Τι ανακοινώθηκε 3 χρονια μετά , το 2011?
Τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν το 2011 περιλαμβάνουν 18 μήνες πρόσθετες πληροφορίες παρακολούθησης για τους συμμετέχοντες έως τις 5 Ιουλίου 2011. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι άνδρες της SELECT δεν έλαβαν πλέον συμπληρώματα .
Τι περιελάμβαναν αυτά τα πρόσθετα στοιχεία ?Αυτά παρείχαν κατά μέσο όρο επτά χρόνια πληροφόρησης για τους συμμετέχοντες: 5,5 έτη με τη λήψη συμπληρωμάτων συν 1,5 έτος παρατήρησης ή παρακολούθησης. Τα πρόσθετα στοιχεία δείχνουν ότι οι άνδρες που έλαβαν μόνο βιταμίνη Ε είχαν 17% σχετική αύξηση στον αριθμό των καρκίνων του προστάτη σε σύγκριση με τους άνδρες που έλαβαν εικονικό φάρμακο.
Και ποια είναι η διαφορα ? Αυτή η διαφορά στην συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του προστάτη μεταξύ μόνο της ομάδας βιταμίνης Ε και της ομάδας μόνο για το placebo ηταν πλέον στατιστικά σημαντική και δεν είναι πιθανό να οφείλεται στην τύχη.
Με τους αλλους συνδυασμούς τι διαπιστώθηκε ?
Οι άνδρες που έλαβαν μόνο σελήνιο ή βιταμίνη Ε και σελήνιο είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του προστάτη από ότι οι άνδρες που έλαβαν εικονικό φάρμακο, αλλά αυτές οι αυξήσεις ήταν μικρότερες και δεν είναι στατιστικά σημαντικές και μπορεί να οφείλονται στην τύχη.
Τα ενημερωμένα αποτελέσματα της SELECT δημοσιεύθηκαν στο JAMA στις 12 Οκτωβρίου 2011 .
Τι σημαίνει ένα 17 τοις εκατό αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του προστάτη ; Στη SELECT, αυτό το μέτρο σημαίνει ότι υπήρχαν 17 τοις εκατό περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του προστάτη που διαγνώστηκαν στην ομάδα των ανδρών που ελαμβαναν καθημερινά 400 διεθνείς μονάδες (IU) βιταμίνης Ε , χωρίς να λαμβάνουν σελήνιο , σε σύγκριση με τους άνδρες που δεν πήραν ούτε σελήνιο ούτε βιταμίνη Ε , παρά μόνο placebo , μετά από ένα μέσο όρο επτά ετών – 5,5 ετών ληψης των συμπληρωμάτων , που ακολουθήθηκαν από 1,5 χρόνο χωρίς λήψη αυτών .
Γνωρίζουμε γιατί βρέθηκε αυξημένος κίνδυνος για καρκίνο του προστάτη το 2011 έναντι του 2008; Όπως συμβαίνει με πολλά φάρμακα, οι δράσεις της βιταμίνης Ε μπορεί να διαρκέσουν ως πολύ αργότερα αφότου ληφθεί και το τελευταίο χάπι. Οι στατιστικα σημαντικές διαφορές στην συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του προστάτη μεταξύ της ομάδας βιταμίνης Ε και της ομάδας του εικονικού φαρμάκου άρχισαν να εμφανίζονται περίπου στο τρίτο έτος της συμπληρωματικής μελέτης.
Η παρατήρηση ότι ο κίνδυνος καρκίνου του προστάτη συνέχισε να αυξάνεται υποδεικνύει ότι η βιταμίνη Ε μπορεί να έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις στον κίνδυνο καρκίνου του προστάτη. Δεν συνέχισαν να υπάρχουν διαφορές στη συχνότητα εμφάνισης καρκίνων του πνεύμονα ή του παχέος εντέρου, όλων των καρκίνων η όλων των θανάτων ή της συνολικής συχνότητας εμφάνισης καρδιαγγειακών επεισοδίων μεταξύ των ομάδων μελέτης. Αν και τα αρχικά αποτελέσματα έδειξαν ότι περισσότεροι άντρες που έλαβαν σελήνιο διαγνώστηκαν με διαβήτη, η μεγαλύτερη παρακολούθηση δεν έδειξε αυξημένο κίνδυνο για τη νόσο αυτή.
Γιατί τα συμπληρώματα βιταμινών Ε δεν προλαμβάνουν τον καρκίνο του προστάτη όπως αναμένεται; Γιατί οι άντρες που λάμβαναν βιταμίνη Ε είχαν περισσότερους καρκίνους του προστάτη;
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους τα συμπληρώματα βιταμίνης Ε μπορεί να μην έχουν εμποδίσει τον καρκίνο του προστάτη.
Δύο από τους πιό πιθανούς λόγους ανατρέχουν στη δοκιμή πρόληψης του καρκίνου του Alpha-Tocopherol Beta Carotene (ATBC), μια μελέτη που σχεδιάστηκε για να δοκιμάσει τη βιταμίνη Ε και το βήτα καροτένιο για την πρόληψη του καρκίνου των πνευμόνων σε καπνιστές . Εκει λοιπόν παρατηρήθηκε μείωση της συχνότητας εμφάνισης καρκίνου του προστάτη, αλλά αυτό το δευτερογενές εύρημα μπορεί να οφείλεται στην τύχη, καθώς η μελέτη δεν σχεδιάστηκε για τον προσδιορισμό του κινδύνου καρκίνου του προστάτη.
Ένας άλλος πιθανός λόγος που οι άντρες στην προηγούμενη μελέτη είχαν μείωση της συχνότητας εμφάνισης καρκίνου του προστάτη, ενώ οι άνδρες στη SELECT δεν είχαν , ήταν ότι η δόση της βιταμίνης Ε που χρησιμοποιήθηκε στη SELECT (400 IU / ημέρα) ήταν υψηλότερη από τη δόση που χρησιμοποιήθηκε στην ATBC (50 IU /ημέρα). Οι ερευνητές μερικές φορές μιλούν για μια “καμπύλη απόκρισης σχήματος U” όπου πολύ χαμηλά ή πολύ υψηλά επίπεδα συστατικού στο αίμα είναι επιβλαβή αλλά τα ενδιάμεσα επίπεδα είναι ευεργετικά. ενώ η δόση στην πρώτη μπορεί να ήταν προληπτική, η δόση στη SELECT μπορεί να ήταν υπερβολικά μεγάλη για να έχει ένα πλεονέκτημα πρόληψης.
Οι ερευνητές βρήκαν κάποια διαφορά στην επίδραση των συμπληρωμάτων με βάση το επίπεδο της βιταμίνης Ε ή του σεληνίου στους συμμετέχοντες όταν άρχισε η δοκιμή; Ναί. Σε μια ανάλυση που δημοσιεύθηκε το 2014, οι άνδρες που είχαν υψηλά επίπεδα σεληνίου κατά την έναρξη της δοκιμής, είχαν σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του προστάτη αν πήραν το συμπλήρωμα σεληνιου , σε σύγκριση με τους άνδρες με χαμηλά επίπεδα σεληνίου κατά την έναρξη της δοκιμής. Αυτό το εύρημα ήταν απροσδόκητο, καθώς προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι οι άνδρες με χαμηλά επίπεδα σεληνίου είχαν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του προστάτη που μειώθηκε με τα συμπληρώματα . Επιπλέον, οι άνδρες με χαμηλά επίπεδα σεληνίου κατά την έναρξη της δοκιμής είχαν διπλάσιες πιθανότητες ανάπτυξης καρκίνου του προστάτη αν πήραν το συμπλήρωμα βιταμίνης Ε.
Τα νέα ευρήματα σχετικά με τα επίπεδα του σεληνίου των ανδρών , πριν την εναρξη της μελέτης , βοηθούν να εξηγηθούν καλύτερα τα συνολικά αποτελέσματα της ; Ναί. Το 2011, τα στοιχεία έδειξαν ότι οι άνδρες που λαμβάνουν μόνο βιταμίνη Ε είχαν σημαντικά αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του προστάτη, αλλά οι άνδρες που έλαβαν βιταμίνη Ε συν σελήνιο δεν το έκαναν. Εάν οι άνδρες είχαν χαμηλά επίπεδα σεληνίου κατά την έναρξη της δοκιμής, το συμπλήρωμα σεληνίου μπορεί να έχει αντισταθμίσει αρνητικό αποτέλεσμα του συμπληρώματος βιταμίνης Ε.
Γιατί στη SELECT χρησιμοποιήθηκε δόση 400 IU βιταμίνης Ε; Ποια μορφή βιταμίνης Ε χρησιμοποιήθηκε; Την εποχή που σχεδιάστηκε η SELECT, διεξήχθησαν επίσης δοκιμές για τη δράση της βιταμίνης Ε σε άλλες κοινές ασθένειες. Αυτές οι μελέτες είχαν ως δόση 400 IU έως 660 IU βιταμίνης Ε για την πρόληψη της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας, της νόσου του Alzheimer ή της καρδιακής νόσου. Σύμφωνα με προκαταρκτικά στοιχεία, τα αποτελέσματα θα ήταν ευνοϊκά. Οι ερευνητές της SELECT ταίριαξαν τις δόσεις με αυτές τις δοκιμές . Η μορφή της βιταμίνης Ε που δόθηκε ήταν dl-άλφα τοκοφερυλικό οξικό άλας, τη μορφή αυτή της βιταμίνης Ε βρέθηκε να μειώνει τη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του προστάτη στην προηγούμενη δοκιμή .
Γιατί το συμπλήρωμα σεληνίου στη SELECT δεν εμποδίζει τον καρκίνο του προστάτη; Οι ερευνητές δεν ξέρουν γιατί. Υπάρχουν αρκετές πιθανές εξηγήσεις γιατί τα συμπληρώματα σεληνίου δεν εμποδίζουν τον καρκίνο του προστάτη στους άνδρες στη SELECT.
Αυτοί οι λόγοι περιλαμβάνουν:
1/ Τα ευρήματα της μειωμένης συχνότητας εμφάνισης καρκίνου του προστάτη που σχετίζεται με τα συμπληρώματα σεληνίου στη μελέτη για την πρόληψη της νόσου του καρκίνου (NPC) , μπορεί να μην ήταν σωστά και το σελήνιο μπορεί να μην επηρεάσει τον κίνδυνο καρκίνου του προστάτη.
2/ Οι συμμετέχοντες στη μελέτη NPC είχαν ανεπαρκή επίπεδα σε σελήνιο σε σύγκριση με τους άνδρες στο SELECT, οι οποίοι δεν είχαν επιλεγεί λόγω πιθανής ανεπάρκειας σεληνίου.
3/ Αυτό μπορεί να οφείλετε στο ότι το σελήνιο μειώνει μόνο τον κίνδυνο καρκίνου του προστάτη σε άνδρες με έλλειψη σεληνίου και όχι στο γενικό πληθυσμό.
4/ Τα συμπληρώματα που χορηγούνται στους άνδρες στη SELECT μπορεί να έχουν υπερβεί την κατάλληλη δόση για την πρόληψη του καρκίνου του προστάτη.
5/ Η σύνθεση του σεληνίου που χρησιμοποιήθηκε στη δοκιμή NPC είναι διαφορετική και μπορεί να ήταν πιο δραστική από την 1-σεληνομεθειονίνη που χρησιμοποιήθηκε στη SELECT και αυτό μπορεί να είχε εμποδίσει τους ερευνητές να δουν ένα αποτέλεσμα πρόληψης του καρκίνου.
Πληροφορίες από NIH , JAMA.
Τα άρθρα του γιατρού στο mediteam
https://mediteam.gr/category/κωνσταντινοπουλος/
Κωνσταντινόπουλος Παναγιώτης Ειδικός Παθολόγος
www.konstantinopoulos.gr